Sabahattin ALİ ( 1907 - 1948)

Sabahattin ALİ, yazı yaşamına şiirle başlamış,halk şiirinin açık izleri görünen ve hece vezniyle yazdığı ilk şiirlerini Orhan Şaik Gökyay'ın yönettiği Çağlayan Dergisi'nde yayımlamıştır.

Bunun dışında, Servet-i Fünun, Güneş, Hayat, Meşale gibi dergiler de yazarken, öykü yazmaya da başlamıştır.

İlk öyküsü '' Bir Orman Hikayesi''ni (1930) Nazım Hikmet; '' Bu yazı bizde örneğine az tesadüf edilen cinsten bir eserdir.Köylü ruhiyatının, bütün muhafazekar ve ileri taraflarını, iptidai sermaye terakümünü yapan sermayedarlığın, inkişaf yolunda, köylülüğü nasıl dağıttığını ve en nihayet, tabiatın deniz kadar muazzam bir unsuru olan ormanın muğlak, ihtiraslı hayatını, kımıldanışlarını zeki bir aydınlık içinde görüyoruz'' diye sunar okurlara.

1931 yılında bölücü propaganda yaptığı için üç ay, 1932 yılında Atatürk'ü yeren bir şiir okuduğu iddiasıyla 1 yıl Konya ve Sinop cezaevlerinde yatmış, Cumhuriyetin 10.yıl dönümü nedeniyle çıkarılan af yasasından yararlanarak 1933 yılında özgürlüğüne kavuşmuştur.

'' Çalmadan, çırpmadan, bize ekmeğimizi verenleri aç, bizi giydirenleri donsuz bırakmadan, yaşamak istemek bu kadar güç, bu kadar mihnetli, hatta bu kadar tehlikeli mi olmalı idi'' der

''Ne Zor Şeymiş '' adlı yazısında, baskılardan çok bunaldığı,hakkında kovuşturmaların açıldığı o dönemlerde...

Sabahattin Ali Af Yasasından yararlanarak hapisten çıktıktan sonra,

özellikle ''Varlık Dergisi''nde yayımladığı,''Kanal'', ''Kırlangıçlar'', ''Arap Hayri'', ''Pazarcı'', ''Kağnı'' gibi öyküleriyle çok dikkat çekmiştir

.

Ezilen insanların acılarını, sömürülmelerini dile getirmiş, aydınlar ve kentlilerin Anadolu insanına karşı takındıkları küçümseyici tavrı eleştirmiştir.

1937 'de yayınlanan ''Kuyucaklı Yusuf'' romanı, gerçekçi Türk Romanının en özgün örneklerinden biridir.

Halk şiirinden esinlenerek yazılmış şiirlerini ''Dağlar ve Rüzgar'' adlı kitabında toplamıştır ve edebiyat çevrelerinde büyük ilgi uyandırmıştır. Bu kitabı onun son şiir kitabı olmuş, sonraları sadece öykü ve roman yazmıştır.

''Leylim Ley'', '' Aldırma Gönül'' gibi halk dilinden yararlanarak yazdığı şiirler şarkılara dönüştüğü için herkes tarafından bilinir.

Sabahattin Ali, ''Varlık'' da ''Esirler'' adlı üç perdelik bir oyunda yayınlamış,ancak bu türü bir daha denememiştir.

25 Şubat 1907 de Gümülcine de doğmuş, 2 Nisan 1948 de Bulgaristan sınırında öldürülmüştür.

ŞİİRLERİ:

Dağlar ve Rüzgar

Değirmen Dağlar ve Rüzgar

Kurbağaların Serenadı

ROMAN:

Kuyucaklı Yusuf

İçimizdeki Şeytan

Kürk Mantolu Madonna

ÖYKÜ:

Değirmen

Kağnı

Ses

Yeni Dünya

Sırça Köşk

OYUN:

Esirler

BESTELENEN ŞİİRLERİ:

Dağlar,Sezen Aksu - Dağlardır Dağlar

Hapihane Şarkısı - Ahmet Kaya - Geçmiyor Günler

Hapishane Şarkısı - Edip Akbayram - Aldırma Gönül

Kara Yazı - Ahmet Kaya - Kara Yazı

Kız Kaçıran - Ahmet Kaya - Kızkaçıran

Leylim Ley - Zülfü Livaneli - Leylim Ley